MANTAR ZEHİRLENMELERİ
Mantar zehirlenmeleri, özellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında yağışların bol olduğu mevsimlerde görülmektedir. Ülkemizin birçok yerinde olduğu gibi Sinop İli olarak bölgemiz kırsalında da kendiliğinden yetişen çeşitli türden çok sayıda zehirli mantarların olduğu bilinmektedir. Doğada birçok zehirli mantar bulunmakla birlikte doğal ortamlarda yetişen ve yapısında zehirli madde bulunan şapkalı mantarların taze, kurutulmuş veya konserve olarak çiğ ya da pişirilerek yenmesi sonucunda gelişen ve ölümle de sonuçlanabilen ciddi zehirlenmeler meydana gelmektedir. Mantarlar alerji ve anafilaksiye (aniden başlayan ve ölüme neden olabilen ciddi bir alerjik reaksiyon) neden olabilecek gıdalar gurubunda olduğundan dolayı bu besin öğesini tüketen vatandaşlarımızın dikkatli olmalarında fayda vardır. Ölümle sonuçlanan bitkisel kaynaklı zehirlenmelerin %50’si yabani mantarlardan kaynaklandığından dolayı vatandaşlarımızın bu konuya çok dikkat etmeleri gerekmektedir. Mantar yemek isteyenlerin bakkallarda, marketlerde ve çeşitli satış noktalarında satılan denetimli, paketli, üretim ve son tüketim tarihi belli olan, ambalajı bozulmamış ürünleri tüketmeleri sağlıklı ve güvenli olacaktır. Olası mantar zehirlenmelerinin belirtileri mantarda bulunan zehrin niteliğine göre değişmektedir. Belirtiler, bazı mantar türlerinin yenmesini takiben 2 saat sonra, bazı mantar türlerinin yenmesini müteakiben de 6 saat sonra ortaya çıkabilir.
Mantarın yenmesini takiben 2 saat gibi kısa bir sürede zehirlenme belirtilerine sebep olan mantarların yenmesi durumunda; sersemlik, uykuya meyil, tansiyon düşüklüğü, bulanık görme, yüz-boyunda kızarma, nabızda artış, ağızda metal tadı, bulantı, kusma ve terleme görülebilir. Mantarda bulunan zehirli maddenin özelliğine göre, yendikten 6 saat sonra gelişebilen zehirlenme belirtileri ise; bulantı, kusma, ishal, ateş, nabız artışı, karın ağrısı ile daha sonra karaciğer ve böbrek bozuklukları ile bu organların bozukluklarına bağlı belirtiler şeklindedir. Hastanın mantar yeme hikâyesi ile zehirlenme bulguları birlikte değerlendirilerek mantar zehirlenmesi olup olmadığına karar verilmeye çalışılır. Yenen mantarın uzman kişilerce incelenmesi de zehirlenmenin teşhisinde yardımcı olmaktadır. Ancak, bu konuda yapılacak en doğru hareket, mantar yiyen bir kişide yukarıda verilen belirtilerin görülmesi hâlinde en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmasıdır. Zehirlenmeler konusunda bilgi almak isteyen vatandaşlarımız 114 numaralı Ulusal Zehir Danışma Merkezi’ne danışabilirler. Sağlıklı ve mutlu günler dilerim.
Uzm. Dr. Hasan MOLLAHÜSEYİNOĞLU
Sinop İl Sağlık Müdürü